Klaar met altijd twijfelen? Vier tips om keuzestress de deur te wijzen

Keuzes maken: iedereen moet het elke dag opnieuw en opnieuw doen. Toch zijn er veel mensen die moeite hebben met het doorhakken van knopen. Is het wel een goede keuze? Wat als ik deze baan niet aanneem? Wat als ik hem wél aanneem? In een samenleving waar vrijwel alles afhangt van prestaties en status, is keuzes maken moeilijk. Maar er is wat aan te doen volgens artikel van het Algemeen Dagblad.

Heb je een ‘verkeerde’ keuze gemaakt en ben je daardoor niet zo ‘succesvol’ als de samenleving van je verwacht? Eigen schuld, dikke bult. Niet gek dat mensen daar heel onzeker van worden, legt gedragspsycholoog Chantal van der Leest uit in het AD. ‘Je krijgt het gevoel dat je maar een paar kansen hebt en er meteen op af wordt gerekend als je de verkeerde keuze maakt.’

Je zou kunnen denken: mensen maken fouten en dus ook verkeerde beslissingen. Maar zo makkelijk gaat het helaas niet (meer) in de huidige samenleving. Volgens Van der Leest hebben we een afkeer voor verlies. ‘We schenken veel meer aandacht aan negatieve gebeurtenissen dan aan positieve, wel anderhalf tot tweeënhalf keer zoveel. Een foute beslissing maken valt ons daarom zwaar. We willen die koste wat kost vermijden.’

Maar het is niet helemaal hopeloos; je kan er écht wat aan doen.

1. Pak je faalangst aan

De afkeer voor verlies is eigenlijk faalangst. Doordat mensen de lat zo hoog leggen voor zichzelf, is faalangst vrijwel onvermijdelijk. Maar niet helemaal onvermijdelijk. Het belangrijkste is om je prestatiedoelen te veranderen naar ontwikkeldoelen. Hierdoor wordt niet je prestatie het belangrijkste en het doel, maar de ontwikkeling. Werkt hetgeen wat je doet niet? Geen probleem, dat was het doel niet. Je hebt er hoogstwaarschijnlijk van geleerd en kan, zonder een gekwetst zelfbeeld, verder kijken naar wat wel werkt.

2. Overleg het met anderen

Soms is een nieuwe, frisse, blik op jouw gedachtenspinsels verstandig. Als je midden in een ‘beslissingscrisis’ zit is het soms moeilijk om alle voor- en nadelen goed in je op te nemen. Overweeg je een bepaalde studie of baan te gaan doen, vraag dan mensen uit het veld of het plaatje dat je ervan in je hoofd hebt wel overeenkomt met de realiteit. ‘En luister dan ook echt. We hebben de neiging vooral informatie in te winnen die aansluit bij wat we toch al wilden doen, dat noemen we in de psychologie de bevestigingsbias’, benadrukt Van der Leest.

3. Accepteer dat pech bestaat

Soms kan je alles hebben gedaan om iets voor elkaar te krijgen en lukt het toch niet. Je kan dan alsnog jezelf de schuld geven en hierbij waarschijnlijk teleurgesteld in jezelf raken. Maar soms heeft het niet met je eigen inspanningen of werk te maken, maar met de omstandigheden. Jouw werk kan perfect zijn, maar een bedrijf kan bijvoorbeeld geen geld hebben of een universiteit geen plek meer. Simpel ‘pech hebben’ gebeurt vaker dan we denken.

4. Leer relativeren  

Op het moment dat je lang naar iets toe hebt gewerkt en het lukt dan niet, kan dat een enorme teleurstelling zijn. Maar hoe erg is het over een maand? Of over een jaar? Heeft het dan nog steeds een grote impact op je leven en je geluk? Waarschijnlijk niet, stelt Van der Leest gerust: ‘Maar hoe gelukkig je je voelt, is maar voor een klein deel beïnvloedbaar door factoren van buitenaf. Of je nu in een rolstoel terechtkomt of een miljoen wint, in beide gevallen zul je langzaam weer terugvallen op je oude geluksniveau. Alles went. Dus denk niet dat je levensgeluk afhangt van een keuze. Ook als het helemaal in de soep loopt, kun je prima gelukkig zijn.’

Lukt het niet om deze tips te verwerken en blijf je over van alles twijfelen? Geen zorgen. Besluitvaardige mensen zijn volgens Van der Leest vaak optimistischer, succesvoller, zelfverzekerde en geloofwaardiger, zijn zij ook meer geneigd om vast te houden aan een bepaalde zienswijze en vinden het moeilijk om problemen van meerdere punten te zien. (Foto: Pexels/Anna Shvets)