Blog | Ik liep op de tennisclub tegen de moral defense van Fairbairn aan

Deze week had ik bij mijn tennisclub een wedstrijd met een vrouw die ik niet kende. Er is een interne competitie en je speelt dan ééns in de twee weken een wedstrijd tegen iemand die je niet kent. Ditmaal was het tegen iemand van een jaar of 25.

Helaas moest ik mijn meerdere erkennen in haar en ging ik onderuit. Ik verloor de wedstrijd. Daarna is er de mogelijkheid om elkaar te vragen of je nog wat wil drinken en normaliter betaalt dan de winnaar, dat is een ongeschreven regel.

Ik vroeg aan haar of ze nog wat wilde drinken, maar ze zei 'dat de kantine dicht was'. Dat verbaasde mij, want de kantine is nooit dicht. Dus toen dacht ik dat ze geen zin had om wat met mij te drinken. Juist die conclusie, die raakte de moral defense van psychiater Ronald Fairbairn aan.

Omdat zij dacht dat de kantine dicht was, concludeerde ik dat ze niks met mij wilde drinken. Die conclusie gaat snel. Het zou kunnen dat zij dit gespeeld heeft, maar het hoeft niet zo te zijn. Plus ik deed er nog een schep bovenop op, ik dacht dat zij dan ook maar geen interesse in mij had als vrouw zijnde.

De moral defense van Fairbairn, aanhanger van de objectrelatietheorie, stelt dat als het kind geen goede emotionele band met de primaire verzorger weet op te bouwen, het dan maar besluit dat het zijn of haar eigen schuld is om de relatie in stand te houden. Dit om te overleven. Als het immers de ouder de schuld zou geven, dan zou het de band, die noodzakelijk is om te overleven, op het spel zetten.

Vervolgens herhaalt men deze gevoelens in het leven in contacten met andere mensen. Iedere keer als het spannend wordt, dan komt de moral defense naar voren en tackelt die de eigenwaarde. 'Het is mijn schuld dat diegene geen interesse heeft'. 'Ik ben niets waard'. 'Moet mij dit nu weer overkomen'. 'Ook zij heeft geen interesse in mij', etc.

Gelukkig omdat ik hier vaak mee bezig ben herken ik dit binnen enkele seconden en komen er geen negatieve gevoelens bij. Minder getrainde mensen kunnen hier minuten zo niet uren in blijven hangen. Daarom is het van belang om, als je de moral defense hebt geïnternaliseerd, naar therapie te gaan of dat je vaker Indespiegel.nl bezoekt zodat je het tij kunt keren.

Eigenlijk komt dit verdedigingsmechanisme dus tevoorschijn als je onredelijk veel schuld op je neemt. Dit kan in allerlei situaties plaatsvinden. Het is eigenlijk niet relevant wat de aanleiding is, het is relevanter dat je constateert dat je te veel schuld op je neemt en het bij jezelf kan herstellen. En zo is het net als met tennis, het is alleen kwestie van veel ballen slaan en scherp blijven met wat je doet om uiteindelijk beter te worden.