Koen Westen en Pim Peeters schijnen nieuw licht op ervaringsdeskundigheid

Na jarenlang praktijk onderzoek kwamen lectoren Koen Westen en Pim Peeters tot de conclusie dat alle professionals in staat zijn eigen ervaringen in te zetten, een vooropleiding of certificering is daarvoor niet nodig. In het boek ‘Behandelen met eigen ervaring, Onbewust bekwaam!?’ beschrijven de twee de zoektocht van professionals om hun eigen ervaringen met herstelprocessen een plek te geven in hun opleiding en werk.

Om tot deze conclusie te komen begeleidden de lectoren jarenlang groepen op de Hogeschool Avans. Ze spraken vele professionals met eigen ervaring en integreerden het thema in regulier onderwijs. Het bleek dat het inzetten van eigen ervaringen met het herstelproces zowel cliënten als professionals veel te bieden heeft.

Morgen al beginnen

Volgens Westen en Peters kan iedere behandelaar ‘morgen’ al beginnen met het inbrengen van eigen ervaringsdeskundigheid. De twee lectoren stellen dat de professionals geen aparte opleiding, professionalisering of bijzondere competenties nodig hebben om te werken als ervaringsdeskundige. Hiermee schijnen zij een ander licht op de inzet van ervaringsdeskundigheid, want normaal gesproken zijn er wel aanvullende stappen nodig om een ervaringsdeskundige te worden.

Het is wel van belang om de vorm van de ervaringsdeskundigheid en de mate van openheid af te stemmen op de andere. Maar een bepaalde blik, manier van praten, een houding of een handgebaar kan aan voldoende zijn volgens Westen en Peters. Soms is het benoemen van de eigen ervaring met symptomen of bijwerkingen een juist vorm, of het laten blijken van ervaring met een bepaalde behandelvorm. Er is voor ieder contact een andere mate van openheid nodig.

Openheid

‘Gewoon op zijn’ over je persoonlijke ervaringen is in feite al genoeg om als behandelaar de voordelen van het werken met eigen ervaring in te zetten. Uit het praktijkonderzoek van Westen en Peters bleek namelijk dat de meeste cliënten deze openheid enorm waarderen. Het ‘vervaagt’ de grens een beetje tussen een professional en een cliënt; het wordt persoonlijker en daardoor durven de cliënten vaak meer te delen. Ze voelen zich begrepen en zijn blij dat iemand hun situatie herkend.

Daarbij blijkt de angst van professionals om teveel ruimte in te nemen of (over)belasting van de cliënt vaak ongegrond. In het onderzoek blijken negatieve gevolgen voor cliënten heel sporadisch en alleen in specifieke situaties voor te komen.

Volgende stappen

Op dit moment is het nog alleen een onderzoek, maar vanaf april biedt de Veerkracht Centrale (een plek om ervaringsdeskundigen te vinden) gesprekken en cursussen aan voor professionals die willen zorgen voor een open cultuur binnen het eigen team, of die ruggensteun willen bij het inzetten van eigen ervaringen.

(Foto: Pexels/cottonbro)