'We behandelen de aarde alsof er in de toekomst niemand woont'

Filosoof Roman Krznaric is van mening dat we te veel aan de korte termijn denken en te weinig aan de lange termijn. Hij betreurt dit en hoopt dat mensen in de toekomst meer aan de lange termijn gaan denken. In gesprek met NRC deelt hij zijn visie.

Krznaric (50) is een Australische filosoof die een prominente denker is op het gebied van lange termijn denken. Hij wordt veelvuldig door bedrijven gevraagd en gaf ook onlangs een TED-talk. In Nederland is zijn boek De goede voorouder deze maand uitgekomen.

'Er hangt iets in de lucht waardoor er meer aandacht is voor de lange termijn', zegt Krznaric over de coronapandemie. 'En dat was de hoogste tijd. Er is al decennia sprake van een soort hyperbijziendheid', vervolgt de filosoof in de krant.

Sinds de Industriële Revolutie is de mens steeds meer aan de korte termijn gaan denken. De mobiele telefoon en de consumptiemaatschappij maakt dit volgens Krznaric alleen maar erger. 'Nu werken we op de beurs met flitshandelaren in nanosecondes', geeft de denker een voorbeeld. Via de mobiele telefoon gaat een aankoop nog sneller. 'Dat trekt ons langzaam maar zeker richting een maatschappelijke breakdown.'

Eerder in gesprek met De Volkskrant liet Krznaric al weten dat de economie een probleem vormt voor het lange termijn-denken. Het kan niet altijd maar blijven groeien. 'De Industriële Revolutie en de obsessie met voortdurende economische groei hebben ons over de ecologische grenzen geduwd. We zitten vast in economische systemen die verslaafd zijn aan groei. En je ziet in de natuur: niets groeit voor altijd. Wat is het voor een arrogantie te denken dat onze economie voor altijd kan blijven groeien, groeien en groeien?'

Momenteel leven er 7,7 miljard mensen op aarde. Ervan uitgaande dat we nog wel 50.000 jaar kunnen leven, gaat de toekomst om zeker 6750 personen, berekent Krznaric. 'We hebben de toekomst gekoloniseerd. We behandelen de aarde van toekomstige generaties als een stortplaats voor ons eigen ecologische afval, alsof er in de toekomst niemand woont. Terwijl het tegendeel waar is.'

Les uit de antropologie

De filosoof stelt dat het korte termijn denken, los van de duurzaamheid-trend die gaande is inzake het klimaat, een westerse aangelegenheid is. Niet-westerse culturen hebben meer oog voor de toekomst, bijvoorbeeld oorspronkelijke bewoners van de VS als de Iroquois en de Dakota die het 'zevendegeneratiedenken’ kennen. Een stamhoofd van de Iroquois legde aan hem uit dat ze plannen toetsen aan hoe het voor toekomstige generaties zou uitpakken.

Ook de Maori in Nieuw-Zeeland kijken meer naar de toekomst dan het westen. Daar passen ze het begrip 'whakapapa' toe. 'We zijn onderdeel van een keten van leven die ver uit het verleden komt en tot ver in de toekomst reikt. Whakapapa is de gedachte dat ik hier niet alleen in mijn werkkamer zit, maar dat alle voorgaande generaties en alle nog komende generaties over mijn schouder meekijken met wat ik doe.' (foto: TED Talk)