Psychiater Marc van Steenkiste: 'Wij worden geboren in totale afhankelijkheid'

Psychiater Marc van Steenkiste was aanwezig in de podcast van De Nieuwe Wereld. Hij sprak onder andere over complexe trauma, het still face experiment en wat de invloed is van de eerste jaren op iemands zelfvertrouwen.

Van Steenkiste vertelt over het still face-experiment waarbij een jonge baby ineens een koude pokerface voor zich te zien krijgt en daar dan met stress op reageert. Dit laat zien hoe groot de invloed van de interactie is tussen de verzorger en de baby op de emotionele gesteldheid van de baby.

Daarna maakt de psychiater van het Psychiatrisch ziekenhuis in Bethanie een bruggetje naar het hebben van zelfvertrouwen. 'Het is alleen nog maar een pokerface wat het kind in sterke onrust brengt, maar stel het kind zou lijden en je zou er met genot op reageren', voegt hij er aan toe. Dat zou nog veel erger zijn voor de baby. 'Dat is zo ontregelend.'

'Dit is ook het erge van het menselijke lot', vervolgt Van Steenkiste. 'Wij worden geboren in totale afhankelijkheid geboren. Dus om iemand te worden... ik zeg ook vaak, je krijgt jezelf van de ander. Zelfvertrouwen bestaat niet omdat je zoveel vertrouwen in jezelf hebt gehad, maar dat is dat men vertrouwen in u heeft gehad, vandaaruit ontwikkel je zelfvertrouwen.'

De baby is dus totaal afhankelijk van zijn opvoeder om voldoende vertrouwen in zichzelf op te doen. 'Veel mensen met een traumatische structuur in zich zaten met een ander van wie ze hun 'zelf' moesten krijgen, maar met wie ze niks konden beginnen', verduidelijkt Van Steenkiste. Hij wijst op de noodlijdendheid die de ouder zelf had. Die wilde zelf nog gezien worden of had zijn of haar eigen (complexe) trauma nog niet verwerkt. 'Vandaar dat je ook bij veel mensen met trauma zelfhaat en afkeer van zichzelf hebben.'

Positieve psychologiën 

Het verkrijgen van zelfliefde is niet iets dat je zomaar 'tegen jezelf kan zeggen', zoals sommige positieve psychologiën beamen. Daar gelooft Van Steenkiste niet in. 'Ik heb een probleem met die sloganeske therapieën dat je van jezelf moet houden', vervolgt hij. 'Dat werkt vaak niet, het heeft iets hols. Mijn ervaring is dat je altijd via een omweg van jezelf leert houden, bijvoorbeeld soms compassievolle meditatie doen', aldus Van Steenkiste.

Bekijk de volledige podcast hieronder.

Interview met Marc van Steenkiste