Mentale gezondheid van naasten van familieleden met een verstandelijke beperking sterk achteruit

Naasten van een familielid met een verstandelijke beperking, hebben het tijdens de tweede coronagolf zwaarder dan voor de coronacrisis. Ook is hun mentale gezondheid sterk achteruit gegaan. Dit blijkt uit onderzoek dat het Nivel uitvoerde in oktober en november 2020 in het kader van het COVID-19 programma van ZonMw.

Het COVID-19 ZonMW programma is een programma dat bijdraagt aan het bestrijden van de coronapandemie en aan het voorkomen of verminderen van negatieve effecten van de maatregelen. Ze stimuleren nieuwe kennis te genereren over bestrijding van epidemieën en pandemieën die zich niet laat beperken door landsgrenzen. Behalve het bijdragen aan het bestrijden van de crisis, hebben ze ook een grootschalig onderzoek gedaan naar mensen met een verstandelijke beperking en hun naasten.

Het onderzoek

Uit het onderzoek bleek dat de mentale gezondheid van de naasten sterk was verslechterd in de afgelopen twaalf maanden. De ondervraagden ervaarden hun leven als minder betekenisvol en kampten met concentratieverlies en gevoel van onveiligheid. Deze problemen behoeven meer aandacht van professionals en beleidsmakers vanwege de grote maatschappelijke rol van naasten in de zorg, aldus het Nivel.

Dit was niet een onverwachte verandering, want in het leven van de naasten veranderde er heel veel. Soms kan een familielid bijvoorbeeld weer thuis wonen of veranderde (of verdween) de bezoekregeling in zorginstelling. Zorg, ondersteuning en dagbesteding verminderden vaak en ook het contact met andere mensen verminderde. In dit project doet het Nivel onderzoek naar de gevolgen van coronamaatregelen voor naasten van mensen met een verstandelijke beperking tijdens de tweede golf. Het Nivel in overleg met naasten duidelijk krijgen hoe zij kunnen worden ondersteund.

Resultaten

De resultaten lieten zien dat maatwerk in dagbesteding en vervoer heel belangrijk is.De informatie naar naasten kan specifieker en instellingen en aanbieders zouden beter kunnen terugkoppelen wat er met de inbreng van naasten is gedaan. Informatie en inspraak zijn belangrijk voor erkenning, begrip en het realiseren van maatwerk. “Naasten vinden het lastig te bepalen wat ze moeten doen en laten vanwege corona en hoe ze de reactie van de ander kunnen opvangen. Gelukkig is hiervoor al wel informatie in begrijpelijke taal beschikbaar en zijn er websites waarop vragen van naasten worden beantwoord’, aldus dokter Hennie Boeije, Programmaleider Zorg en Participatie bij Chronische Aandoeningen bij Nivel.

Toch zijn de meeste naasten wel tevreden over de zorg en ondersteuning die hun familieleden hebben gekregen. Wat ook een positieve wending is is dat sommige naasten zelf zien dat het beter gaat met hun familieleden, omdat er door de coronacrisis meer rust is. Maar het overgrote deel ervaart de beide golven als een extreem zware periode, waarin hun mentale gezondheid achteruit gaat. Soms door de druk van een familielid in huis nemen, of de onrust, de onzekerheid en voornamelijk de angst.

(Foto: Pexels/Ekaterina Bolovtsova)