De basis en uitgangspunten van leven volgens Ayurveda

Vorig jaar deed ik een yogaopleiding in India waar ik gastcolleges kreeg van Dr Satinder Rusetra, eigenaar van Vedarjana school of Ayurveda. Ik werd nieuwsgierig naar de werking van de Ayurvedische geneeswijze en maakte een afspraak voor een consult. Hij schreef kruidendrankjes en -pillen en specifieke massages voor en ik kreeg een lijst met wat ik wel en beter niet kon eten. De baat die ik had bij deze behandelingen was zo groot dat ik meer wilde meer weten over Ayurveda. Ik ben naar Kerala in Zuid India afgereisd en volgde een cursus Ayurveda Diet and Lifestyle.

Mijn yogaopleiding deed ik vorig jaar in India. Ik ging een maand kopje-onder in een yogaashram en mijn lijf kon ineens dingen die het daarvoor nooit kon (op mijn hoofd staan zonder muurtje bijvoorbeeld). Helaas leverde die maand intense yoga me niet alleen een sterker en flexibeler yogalijf op, het bracht ook blessures met zich mee. Deze werden versterkt door mijn reumatische aandoening die bij mij op mijn spieren en gewrichten slaat. Daarnaast had ik die maand ook vreselijk last van mijn menstruatie. Ik voelde me ellendig en haalde niet uit de opleiding wat ik wilde.

Tijdens de intake moest ik vele vragen beantwoorden. Deze waren gericht op mijn klachten, maar vooral bedoelt om te analyseren wat mijn Dosha is, mijn constitutie. Ik kreeg 2 soorten tabletten die ik dagelijks moest nemen, een ontzettend vies drankje en een poedertje. Daarnaast kreeg ik reinigende massages om afval in mijn lijf af te voeren en mijn spieren te helpen ontspannen. En als laatste kreeg ik een eetlijst mee, waarop per voedingsgroep stond wat ik beter wel en beter niet kon eten. Na een paar dagen deed mijn lijf minder pijn en zelfs mijn menstruatie werd pijnloos en rustig. Op de lange termijn blijkt dat ik zelfs een regelmatige cyclus heb.

Ik pakte nadat ik was bijgekomen van de yogaopleiding en de Himalaya had gezien mijn tas weer in en stapte in het vliegtuig naar Kochi. Waar ik een uurtje later in Aluva afgezet werd en ik me incheckte bij de Kerala Ayurvedic Academy voor mijn cursus. Dagelijks kreeg ik privé les over de uitgangspunten en geschiedenis van Ayurveda en over hoe het lichaam werkt en wat we kunnen doen om gezond te blijven. Vervolgens heb ik van bijna elk voedingsmiddel geleerd wat het voor welke Dosha doet.

Uitgangspunten Ayurveda
1. Gezond blijven in sociaal, economisch, fysiek en mentaal opzicht.
2. Ziekte behandelen.

Ayurveda betekent de wetenschap (veda) van het leven (ayus) en is gebaseerd op de 5 elementen; aarde, water, vuur, lucht en ether. Ether behoeft misschien wat meer uitleg, een andere vertaling zou zijn de ruimte om ons heen, dat wat niet tastbaar en oneindig is. De vijf elementen samen zijn de belangrijkste factoren waaruit het universum bestaat. De Ayurvedische geneeswijze is al 5000 jaar oud. Mijn docenten gaven aan dat het niet echt wetenschappelijk te onderbouwen geneeskunde is. Echter is er zoveel kennis vergaart die steeds bijgesteld wordt na nieuwe ontwikkelingen dat het voor mij niet te ontkennen valt dat het werkt.

Wat zijn Dosha’s?
Combinaties van de vijf elementen zorgen voor drie verschillende energiën in het lichaam, de Dosha's. Vatha, Pitha en Kapha. Iedereen is te scharen onder één of onder een samenstelling van de Dosha’s en dit wordt bepaald tijdens de verwekking dit heet Prakriti. Een goede balans in de samenstelling is essentieel, dat betekent namelijk dat je gezond bent op emotioneel, fysiek en mentaal niveau. Als je verstoord, gestrest, lusteloos, vermoeid, gefrustreerd voelt, als je veel piekert, je concentratie is verminderd of als je een aandoening of ziekte hebt, is het volgens de Ayurveda zo dat je Dosha's niet in balans zijn.

1. Vatha
Is verantwoordelijk voor beweging, enthousiasme en de transport van energie en heeft als elementen lucht en ether. De elementen zorgen bij Vatha voor de beweging. Voor Vatha mensen is het dan ook wijs als zij voeding vermijden waarbij veel lucht wordt geproduceerd. Ik ben vooral Vatha en mijn ezelsbruggetje is dat ik eten laat staan waar ik winderig van wordt. Wortels en dergelijke (groente uit de grond) zijn juist wel weer goed. De beweging van Vatha zit in benen, oren en je dikke darm en de ademhaling.

2. Pitha
Is verantwoordelijk voor de spijsvertering, lichaamstemperatuur en het afvloeien van energie. En heeft als basiselementen vuur (75%) en water(15%). Het vuur zorgt voor de spijvertering. Pithamensen hebben van zichzelf vaak een hoge lichaamstemperatuur en zweten veel. Zij kunnen beter eten laten staan die meer hitte in hun lijf veroorzaken zoals pepers en olie. Goed om te eten zijn verkoelende zaken zoals watermeloen. Pitha komt terug in de alvleesklier, de maag, bloed, ogen en huid.

3. Kapha
Is verantwoordelijk voor het voeden van je lijf en het opslaan van energie. En heeft als basiselementen aarde en water. Kapha is de traagste van de drie en slaat makkelijk vet op. Daarom is het belangrijk voor een Kaphapersoon om niet te vet te eten, daar vertraagd hij meer van. Licht verteerbaar eten zoals gestoomde groenten zijn goed, Kapha komt terug in de borst, keel, neus, lymfe en gewrichten. Is het tegenovergestelde van Vatha.

Is er een disbalans zijn er verschillende mogelijkheden om hier verandering in aan te brengen. Voeding, yoga, panchakarma, medicijnen op kruidenbasis, behandelingen. Een dokter beoordeelt aan de hand van vragen en het voelen van de pols wat de samenstelling van de Dosha’s is en waar de disbalans zit. Voeding wordt als eerste aangepast en ter ondersteuning wordt vaak medicatie voorgeschreven. Als het lijf of de geest echt ziek is, wordt vaak een panchakarma kuur geadviseerd. Dit houdt in dat je gereset wordt. Je lichaam wordt niet alleen door massages ontdaan van afval, maar mogelijk ook door laxeren en overgeven. Dit gebeurt allemaal begeleid door opgeleide mensen die kunnen inschatten hoe het met jou gaat en waar ze moeten bijstellen. Ik heb gezien dat iemand met een chronische depressie weer licht en ruimte voelde en na verloop van tijd de zin van het leven weer hervond. Ook met stress en burn-out klachten kan Ayurveda helpen. Bij overmatig piekeren is Vatha namelijk te sterk uit balans en kan dit met voeding weer rustig worden.

Ik ben een Vatha met een Kapha aanleg in bouw en een Pitha temperament. Ik ben beweeglijk en reuma is een aandoening in het bewegingsinstrument. Ik kom makkelijk aan wat een Kapha eigenschap is, maar heb ook een felheid en koppigheid in mij die bij Pitha horen. Omdat Vatha bij mij domineert, kies ik ervoor mijn dieet zoveel mogelijk aan te passen op de richtlijnen voor Vatha. Dat maakt mijn hoofd en lijf rustiger, waardoor ik mijn energie beter kan gebruiken.

Als je meer wilt weten over jouw Dosha zou je deze test kunnen doen. Als het goed is krijg je van Dr Satinder Rusetra een mail met jouw Dosha en een overzicht welk eten daar het beste bij past. Mocht je vragen hebben, zou ik het leuk vinden om deze te beantwoorden.