Onlangs had ik een paar tegenslagen te verwerken. Die waren dusdanig heftig, dat ik er sterk emotioneel op reageerde. Het eerste was dat op mijn werk iets niet ging zoals ik wilde en ik kon er niets aan veranderen. Het lag buiten mijn macht.
Maar het heeft wel invloed op mijn financieel resultaat en dat baart me dan zorgen. Vanuit die zorgen ging het op een gegeven moment over in een afweermechanisme. In de PRI-cirkel van Ingeborg Bosch gaat het in dit geval om het afweermechanisme primaire afweer. Dat betekent dat je in angst, moedeloosheid, apathie en zelfveroordeling en extreme machteloosheid komt te zitten. Je bent te neergeslagen.
Ik wist nog dat ik op de tennisbaan stond, diezelfde dag, en er nogal wanhopig bij liep met een gebogen hoofd. Ik stoorde me aan alles en geloofde nog in weinig dingen. Ik ging duidelijk gebukt onder dit afweermechanisme, wat ik niet zo vaak meer heb. Maar ineens werd alles te veel. Later, toen ik er op terug kon kijken, realiseerde ik me dat ik een paar uur door die afweer was gevangen.
De theorie
Die afweermechanismen 'dienen' om ons te beschermen tegen de pijn. Althans, dat hebben we ons aangeleerd als kind. Nu we volwassen zijn, hebben we die afweermechanismen zeker niet meer nodig. Maar ze zitten nog wel ons systeem. Veel mensen blijven daarom hun hele leven in dezelfde patronen hangen, omdat ze steeds in die afweermechanismen komen.
Naast primaire afweer kent deze theorie ook valse hoop (perfectionisme om te verbeteren en daarmee pijn te verlichten), valse macht (dominant gedrag tegen pijn) en ontkenning van behoeften (geen behoeften hebben om geen pijn te voelen).
Een andere keer in een afweermechanisme
De tweede keer dat ik meegeslepen werd door de primaire afweer was afgelopen zondag. Ik heb een slaapstoornis waarbij ik soms schreeuw in mijn slaap. Dit neemt echter toe bij spanning. Zaterdagnacht was bij zo'n schreeuw, waarbij ik meestal ook veel beweeg, mijn schouder óók nog uit de kom gegaan. Die ging kort er na wel terug, maar de dag erna was ik erg hard geraakt.
Ik voelde me extreem machteloos, schaamde me voor mijn problemen en was bang voor andere nachten. Hoe moest ik dit gaan voorkomen? Ik wist even niet meer waar ik het moest zoeken. Waarom gebeurt dit ook nog? Ik was al met links gaan tennissen om die schouder te ontlasten, maar dan gaat ie nota bene nog in mijn slaap uit de kom. Ik was geschokt, verbaasd en sterk bedroefd. De moedeloosheid nam het even van mijn rationele geest over.
Later, toen ik stopte met vechten tegen wat er was gebeurd, realiseerde ik me dat ik weer in een vorm van primaire afweer had gezeten. De crux er in zit hem ook in de acceptatie, iets waar psycholoog Steve Taylor ook vaker op hamert. Als de acceptatie er is, dan verdwijnt de pijn plotseling of wordt het een stuk lichter. Ik ben er van overtuigd dat die acceptatie, of je die wel of niet hebt, het verschil maakt of je in een afweermechanisme als primaire afweer terecht bent gekomen.
Het is mooi dat later die helderheid er kan zijn. Ik hoop dat ik een volgende keer nog eerder die acceptatie-grens kan bereiken. Al snap ik dat er ergens soms wel iets van frustratie kan zijn na zo'n heftige gebeurtenis, maar het moet niet te lang duren, dan wordt het extra pijnlijk en is het ook onnodig.
Die onnodige pijn wegnemen, zou ik iedereen gunnen. Maar dat is hard werken. Eerst zal je je eigen afweermechanismen moeten observeren. Daarna moet je begrijpen dat het nut heeft om er mee aan de slag te gaan. Vervolgens moet je het bewustzijn en de alertheid hebben om ze toepassen en ook nog eens het doorzettingsvermogen hebben om het vast te houden en er niet later weer in terug te vallen. (foto: Joel Muniz/Unsplash)
Plaats reactie
0 reacties
Je bekijkt nu de reacties waarvoor je een notificatie hebt ontvangen, wil je alle reacties bij dit artikel zien, klik dan op onderstaande knop.
Bekijk alle reacties