Geluk is niet natuurlijk stelt de Britse psycholoog Rafa Euba. Volgens hem is het een menselijke constructie. Een staat van tevredenheid wordt ontmoedigd door ons ‘genetisch ontwerp’ omdat het onze waakzaamheid zou verlagen tegen mogelijke bedreigingen voor ons voortbestaan.
Het najagen van geluk is als het najagen van een ongrijpbare geest, maar de industrie van positief denken beweert de geheimen ervan te kennen. Zelfhulp werd gepopulariseerd door Norman Vincent Peale, een kleurrijke Amerikaanse pastor, begunstigd door verschillende Republikeinse presidenten, waaronder Richard Nixon en Donald Trump. Hij vond het ‘positief denken’ uit, een concept dat nu diep in onze cultuur is verankerd en gestaag aan invloed wint.
Populaire films en boeken staan vol met zogenaamd inspirerende uitspraken over hoe alles wat je hoeft te doen is in jezelf geloven en dan zal je in staat zijn om alles in het leven te bereiken. Volgens Euba is dat niet waar. In een column stelt hij: ‘Ik denk niet dat het nodig is uit te leggen dat veel obstakels en tegenslagen in het leven onvermijdelijk zijn, of onoverkomelijk. Onze voorouders wisten dit, en veel filosofische en religieuze tradities zijn gebaseerd op de aanvaarding dat in leven zijn een zeer uitdagende taak is, die gepaard gaat met aanzienlijke hoeveelheden lijden. Het spreekt vanzelf dat we al het mogelijke moeten doen om ons gevoel van welzijn te maximaliseren en ons lijden te minimaliseren, maar het eindresultaat kan geen toestand van aanhoudende gelukzaligheid zijn. Zo zijn we niet ontworpen.’
De onvermijdelijke botsing tussen verplicht optimisme en de realiteit van ons bestaan komt met een zware psychologische prijs, vindt Euba. ‘Men zou kunnen stellen dat de positieve psychologie degenen die lijden de schuld geeft van hun lijden, omdat zij uitgaat van de misvatting dat ongelukkig zijn volledig vermijdbaar is. Hieruit volgt dat een ongelukkig persoon inadequaat en incompetent moet zijn. Positieve psychologie moedigt mensen die worstelen met een bepaald doel aan om vol te houden tegenover ongunstige kansen, wat op de lange duur psychologisch veel straffer is dan het aanvaarden van een nederlaag.’
In zijn column maakt Euba het duidelijk dat hij niet gelooft in de huidige ‘geluksindustrie’ en constant jezelf gelukkiger proberen te maken. Hij gelooft in dat in het reine komen met het leven zoals het is, mensen gelukkiger zal maken met zichzelf én met de wereld
Lees het artikel op de mobiele website